معرفی انواع سوزن خیاطی | بررسی +20 مدل سوزن پر کاربرد

یکی از پرکاربرد ترین ابزار خیاطی سوزن خیاطی می باشد. خوب است بدانید که سوزن خیاطی انواع مختلفی دارد که هر کدام از سوزن ها کاربرد خاص خود را دارند در این نوشته قصد داریم شما را با انواع سوزن خیاطی آشنا کنیم.
در صورتی که هنگام دوخت پارچه از سوزن مناسب استفاده نشود، ممکن است تار و پود پارچه دچار آسیب‌دیدگی شود و یا حتی امکان پاره شدن نخ و شکستن سوزن وجود دارد. برای جلوگیری از این اتفاقات ناخوشایند و آشنایی با انواع سوزن خیاطی و کاربرد آن‌ها، پیشنهاد می‌شود تا انتهای این مقاله از سایت خیاطی سیماکده همراه ما باشید.

 

نوع سوزن	توضیحات
سوزن دست‌دوزی	برای دوخت‌های دستی مانند انواع کوک‌ها استفاده می‌شود.
سوزن گل‌دوزی	مناسب گلدوزی و شماره‌دوزی؛ طول و ضخامت متوسط با نوک غیر تیز.
سوزن سرمه‌دوزی	نوک تیز و نازک؛ مناسب برای سرمه‌دوزی با انواع شماره‌ها.
سوزن تاپستری	مناسب تورهای درشت شماره‌دوزی با طرح‌های خاص.
سوزن چنایل	برای پارچه‌های سنگین مانند لحاف‌دوزی؛ ظاهری بلند و باریک دارد.
سوزن شارپ	نوک تیز و نازک؛ مناسب دوخت‌های معمولی مثل حریر و ارگانزا.
سوزن ابریشم	بسیار نازک و ظریف؛ مناسب پارچه‌های سبک مانند ابریشم.
سوزن منحنی	مناسب دوخت در چرخ‌های صنعتی یا جعبه‌های پارچه‌ای؛ دارای خمیدگی خاص.
سوزن کراس	چشمی بزرگ و طول بلند؛ برای کوک‌های متنوع و قلاب‌دوزی.

 

سوزن خیاطی چیست؟

سوزن، یکی از ابزارهای اساسی در خیاطی است که معمولاً از فلز فولاد ساخته می‌شود و شکلی باریک و کشیده دارد. انتخاب سوزن مناسب، نقش مهمی در کیفیت نهایی دوخت ایفا می‌کند. سوزن‌ها نه‌تنها برای اتصال تکه‌های پارچه به‌کار می‌روند، بلکه در انجام تزئینات و پروژه‌های هنری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در کنار انواع سوزن‌ها، ابزارهای خیاطی دیگری نیز وجود دارند که برای شروع کار خیاطی ضروری‌اند. برای آشنایی بیشتر با این وسایل می‌توانید مقاله «لیست کامل وسایل مورد نیاز خیاطی» را مطالعه کنید.

نگاهی به تاریخچه سوزن خیاطی

سوزن، این وسیله ساده اما کاربردی، نخستین‌بار حدود 2000 سال پیش از میلاد ساخته شد. در ابتدا از موادی چون استخوان، عاج و چوب برای ساخت آن استفاده می‌شد. برخی از نمونه‌های ابتدایی، شبیه به درفش (وسیله‌ای برای سوراخ کردن) طراحی شده بودند. بعدها رومیان باستان سوزن‌هایی از جنس برنز و آهن ساختند و در دوره‌های بعد، اروپایی‌ها از فولاد برای تولید سوزن استفاده کردند. امروزه با پیشرفت فناوری، سوزن‌ها در اشکال، اندازه‌ها و جنس‌های متنوعی ساخته می‌شوند؛ حتی برخی مدل‌ها از جنس پلاستیک قالب‌گیری می‌شوند.

آشنایی با انواع سوزن خیاطی و کاربردهای آن‌ها

شناخت دقیق انواع سوزن‌ها به شما کمک می‌کند تا از آسیب‌دیدن پارچه و بروز مشکلاتی مانند پارگی نخ جلوگیری کنید. در ادامه این مقاله، هر یک از سوزن‌های پرکاربرد در خیاطی را به‌صورت جداگانه معرفی کرده‌ایم تا بتوانید هنگام انتخاب سوزن، تصمیم درست‌تری بگیرید.

 

سوزن‌های دستی (Hand Sewing Needles)

این سوزن‌ها برای دوخت و دوز با دست طراحی شده‌اند و انواع مختلفی دارند:

1. سوزن معمولی (Sharps)

• کاربرد: مناسب برای انواع دوخت‌های معمولی.

• ویژگی: بدنه نازک، نوک تیز، طول متوسط.

2. سوزن لحاف‌دوزی (Quilting Needles)

• کاربرد: مناسب برای دوخت چند لایه پارچه مثل پتو و لحاف.

• ویژگی: کوتاه‌تر و مقاوم‌تر برای نفوذ به لایه‌های ضخیم.

3. سوزن گلدوزی (Embroidery or Crewel Needles)

• کاربرد: مناسب برای گلدوزی با نخ‌های ضخیم مثل دمسه.

• ویژگی: دارای سوراخ (چشم) بزرگ برای عبور راحت نخ‌های ضخیم.

4. سوزن منجوق‌دوزی (Beading Needles)

• کاربرد: دوخت مهره، منجوق و سنگ‌های ریز.

• ویژگی: بسیار باریک و بلند با سوراخ کوچک.

5. سوزن فرش‌دوزی (Tapestry Needles)

• کاربرد: مناسب برای دوخت بر روی پارچه‌های با بافت درشت (مثل گونی بافی یا فرش‌دوزی).

• ویژگی: نوک کند و سوراخ بزرگ.

6. سوزن ته‌مروارید (Ball Head Pins)

• کاربرد: برای نگه داشتن پارچه هنگام برش یا دوخت.

• ویژگی: دارای سری رنگی شبیه مروارید برای دید بهتر و دست‌گیری راحت.

7. سوزن سرگرد (Round Head Pins)

• کاربرد: مشابه ته‌مروارید؛ در مراحل آماده‌سازی دوخت.

 

 

2. سوزن‌های چرخ خیاطی

سوزن‌های چرخ خیاطی شماره‌های متفاوتی دارند که هر کدام از این شماره‌ها مناسب دوخت یک پارچه با جنس مشخص است؛ برای مثال سوزن‌های شماره 8 تا 12 مناسب دوخت پارچه‌های ظریف، لطیف و انعطاف‌پذیر مانند ریون و ساتن هستند. برای دوخت پارچه‌هایی با ضخامت متوسط مانند پارچه‌های نخی از سوزن‌ شماره 14 استفاده می‌شود و هنگام دوخت پارچه‌هایی با ضخامت بالا مانند فوتر، خز و تمام پارچه‌های زمستانی، سوزن‌ ضخیم مانند سوزن‌های شماره 16 و 18 مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که به کیفیت و اصل بودن سوزن مورد نظر توجه نشود، عمر چرخ خیاطی کاهش پیدا کرده و آسیب می‌بیند. یکی از باکیفیت‌ترین سوزن‌های چرخ خیاطی، سوزن ارگان (organ) است که محصول کشور ژاپن می‌باشد. علاوه بر سوزن‌های خیاطی، چرخ‌های خیاطی نیز انواع مختلفی دارد که می‌توانید با مطالعه مقاله انواع چرخ خیاطی به طور کامل با هر یک از آن‌ها آشنا شوید. در ادامه به چند مورد از سوزن‌های مناسب چرخ خیاطی پرداخته شده است.

 

نوع سوزن	توضیحات
سوزن چرخ خیاطی DV	مناسب چرخ میانه‌دوز؛ مخصوص دوخت زیگزاگ.
سوزن چرخ خیاطی DB	مناسب چرخ راسته‌دوز؛ بلندتر از DC و مناسب برای ضخیم‌دوزی.
سوزن چرخ خیاطی DC	مناسب چرخ سردوز؛ طول کوتاه برای کارهای سریع و زیگزاگ.

 

1. سوزن استاندارد یا یونیورسال (Universal Needle)

• کاربرد: مناسب برای پارچه‌های نخی، پلی‌استر و کارهای روزمره.

• ویژگی: نوک نیمه‌تیز، مناسب برای اغلب پارچه‌ها.

2. سوزن مخصوص پارچه‌های کشی (Ball Point Needle)

• کاربرد: مناسب برای پارچه‌های کشی مانند تریکو، ریون و اسپندکس.

• ویژگی: نوک گرد که به تار و پود آسیب نمی‌زند.

3. سوزن جین یا لی (Denim Needle)

• کاربرد: مخصوص پارچه‌های ضخیم مانند جین، برزنت، کتان ضخیم.

• ویژگی: نوک بسیار تیز و مقاوم در برابر فشار.

4. سوزن چرمی (Leather Needle)

• کاربرد: دوخت چرم، جیر و شبه‌چرم.

• ویژگی: دارای نوک برش‌زن (شبیه تیغه) برای نفوذ بهتر.

5. سوزن دوقلو (Twin Needle)

• کاربرد: دوخت موازی برای تزیین یا دوخت درزهای زیبا.

• ویژگی: دو سوزن در یک پایه، مناسب برای چرخ‌های خانگی.

6. سوزن استرچ (Stretch Needle)

• کاربرد: برای پارچه‌های فوق‌العاده کشی مثل لاکرا.

• ویژگی: طراحی خاص برای جلوگیری از رد شدن بخیه.

7. سوزن کوئلتینگ چرخ (Quilting Machine Needle)

• کاربرد: مناسب برای لحاف‌دوزی با چرخ.

• ویژگی: مقاوم در برابر لایه‌های متعدد و طراحی برای دوخت یکنواخت.

8. سوزن گلدوزی چرخ (Embroidery Needle)

• کاربرد: مخصوص چرخ‌های گلدوزی، با نخ‌های ظریف و زینتی.

• ویژگی: سوراخ بزرگ برای عبور نخ‌های مخصوص گلدوزی بدون پاره شدن.

 

 

نکات مهم هنگام انتخاب سوزن خیاطی

1. جنس و نوع پارچه: سوزن باید متناسب با ضخامت و بافت پارچه انتخاب شود.

2. نوع دوخت: بسته به نوع دوخت (دوخت معمولی، تزئینی، لحاف‌دوزی و…) نوع سوزن متفاوت خواهد بود.

3. نوع نخ: سوزن باید سوراخ مناسبی برای عبور نخ داشته باشد؛ به‌ویژه در گلدوزی یا دوخت با نخ‌های ضخیم.

4. وضعیت سوزن: اگر نوک سوزن کند یا خم شده باشد، حتماً آن را تعویض کنید، چون ممکن است باعث ایجاد پارگی یا دوخت نامنظم شود.

3. سوزن چرم‌دوزی

این نوع سوزن‌ها مخصوص دوخت پارچه‌های جیر و چرم هستند و جنس فلزی و ضخامت بالایی دارند تا به راحتی توانایی عبور از چرم را داشته باشند. طول این گونه سوزن‌ها معمولا 5 سانتی متر می‌باشد. در چرم‌دوزی با چرخ‌های خانگی، از نوعی سوزن به نام LR استفاده می‌شود؛ اما در چرخ‌های چرم‌دوزی صنعتی، از سوزن‌های متنوعی استفاده می‌شود که همین موضوع امکان انجام دوخت‌های تزئینی گوناگونی را فراهم می‌کند. به طور کلی سوزن‌های چرم دوزی به دو گروه سوزن‌های چرم‌دوزی چرخ خیاطی و سوزن‌های چرم‌دوزی دستی تقسیم می‌شوند که هر یک از آن‌ها کاربردهای فراوانی دارند. سوزن‌های چرم‌دوزی در انواع کالا‌های چرمی مانند انواع کراوات، دستکش، کت و شلوار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 

 

نوع سوزن	توضیحات
سوزن پارچه جین	مناسب برای پارچه‌های ضخیم مانند جین و کتان.
سوزن پارچه استرچ	مناسب برای پارچه‌های کشی و انعطاف‌پذیر.
سوزن چرم‌دوزی	مناسب دوخت چرم، جیر و پارچه‌های ضخیم مشابه.

 

4. سوزن تاپستری

تاپستری به پارچه‌ای گفته می‌شود که تار و پود آن یکدیگر را پوشانده و طرح‌های مختلفی ایجاد کرده باشند. تاپستری در اصل هنر پارچه‌بافی با دست است که مشابه هنر گلیم‌بافی می‌باشد. کاربرد قابل توجه این سوزن، در دوخت تور‌های درشت شماره‌دوزی است.

 

5. سوزن ته‌گرد

در حوزه خیاطی، سوزن ته‌گرد یکی از پرکاربردترین آیتم‌ها محسوب می‌شود که در تمام شرایط مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سوزن جهت اتصال و نگه داشتن اشیاء و تکه‌های پارچه به یکدیگر کاربرد دارد. سوزن‌های ته‌گرد در خیاطی به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:

· سوزن ته مرواریدی

این سوزن‌ها از پرمصرف‌ترین سوزن‌های ته‌گرد هستند که معمولا برای مولاژ و کار روی مانکن‌ استفاده می‌شود. سوزن‌های ته مرواریدی به بلندی 4 تا 6 سانتی متر می‌باشند و یکی از مزایای مهم آن‌ها نمایان بودن روی قطعات لباس است که این موضوع کار شما در دوخت را آسان‌تر می‌کند. این سوزن‌ها به صورت بسته‌بندی شده‌ به فروش می‌رسند که هر بسته شامل تعداد متفاوتی سوزن می‌شود.

· سوزن‌های ته‌گرد توخالی

قسمت انتهایی این سوزن‌ها گرد و توخالی است و برای پارچه‌های کشسان، انعطاف‌پذیر و بافتنی مناسب می‌باشند.

· سوزن سرتخت دکمه‌ای

سر این سوزن‌ها تخت و پهن است که برای پارچه‌هایی با بافت آزاد و باز به کار می‌‌روند.

 

6. سوزن‌ ابریشم

این سوزن‌ها بسیار نازک و ظریف هستند و برای دوخت پارچه های سبک، لطیف و حساس از آن‌ها استفاده می‌شود. درباره سوزن مناسب برای کار با ابریشم به مطلب زیر از سایت seamwork نیز توجه کنید:

Use sharp and lightweight pins and needles on silk to avoid damaging the fabric. Silk pins can be used during cutting and construction. For needles, try a Microtex needle in a size 60 or 70 depending on the weight of your fabric. These pins are Clover glass head silk pins from Blackbird Fabrics.

“برای جلوگیری از آسیب دیدن پارچه، از سوزن‌ها و سوزن‌های تیز و سبک روی ابریشم استفاده کنید. این پین ها پین های ابریشمی سر شیشه ای Clover از پارچه های Blackbird هستند.”

 

7. سوزن چنایل

نام دیگر سوزن چنایل سوزن روبان‌دوزی است‌ و ظاهری بلند، باریک و تیز با چشمی درشت دارد. به طور کلی سوزن چنایل شباهت‌های زیادی به سوزن تاپستری دارد و تنها تفاوت آن‌ها در تیز بودن سوزن چنایل می‌باشد. این نوع سوزن به دلیل اندازه و سایز آن اغلب در دوخت پارچه‌های سنگین مانند لحاف‌دوزی کاربرد دارد. سوزن چنایل در شماره‌های 13 تا 28 قابل تهیه است که سایز کوچک آن‌ مناسب کارهای ظریف‌تر و سایز بزرگ آن مناسب پارچه‌هایی با ضخامت بالا می‌باشد.

 

8. سوزن شارپ 

سوزن‌ شارپ نوک بسیار تیزی دارد و از ضخامت کمی برخوردار است. این سوزن معمولا در دوخت‌های معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای مثال اگر از نخ ابریشمی استفاده می‌کنید، سوزن شارپ شماره 7 برای دوخت شما مناسب است. برای دوخت پارچه‌هایی مانند حریر و ارگانزا، سوزن‌های شماره 9 تا 11 و برای پارچه‌های ضخیم از شماره‌های 1، 3 و 6 می‌توان استفاده کرد.

 

9. سوزن منحنی

نام دیگر سوزن منحنی، سوزن‌ تشک خمیده یا Curved Repair می‌باشد. این سوزن در اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین برای دوخت جعبه‌های پارچه‌ای کاربرد دارد. سوزن‌های منحنی ظاهری کج و خمیده دارند و در چرخ‌های صنعتی نیز قابل استفاده می‌باشند.

 

10. سوزن کراس

این مدل سوزن‌ها تقریبا طول بلندی دارند و دارای چشمی بزرگی هستند که همین موضوع استفاده از سوزن کراس را بسیار ساده کرده است. از این سوزن، برای ایجاد انواع کوک استفاده می‌شود، همچنین در بافندگی و قلاب‌دوزی نیز کاربردی می‌باشد.

 

نوع سوزن	توضیحات
سوزن ته‌گرد	برای اتصال و نگه داشتن قطعات پارچه به هم استفاده می‌شود.
سوزن ته مرواریدی	سوزن‌های نمایان برای کارهای مولاژ و مانکن.
سوزن‌های ته‌گرد توخالی	مناسب پارچه‌های کشسان و بافتنی.
سوزن سرتخت دکمه‌ای	سر تخت و پهن؛ مناسب پارچه‌های با بافت باز.
سوزن پلاستیکی	از جنس پلاستیک با چشمی بزرگ؛ مناسب آموزش کودکان و کاردستی.

 

سخن پایانی

یکی از مهم‌ترین اقدامات هنگام دوخت انواع پوشاک، دقت به کارایی، مدل، اندازه و شماره سوزن‌ها است. سوزن‌ها می‌بایست کاملا متناسب جنس پارچه، چرخ خیاطی و نوع دوخت باشند؛ همچنین فراموش نکنید که سوزن‌ها پس از هر 6 تا 8 ساعت استفاده، کارایی اولیه خود را از دست می‌دهند و نیازمند تعویض مجدد می‌باشند. امیدواریم این مقاله از سیماکده به شما در آشنایی با انواع سوزن و کاربرد آن‌ها کمک لازم را کرده و کارآمد بوده باشد. همچنین اگر شما نیز به دنبال آموزش خیاطی مجازی میگردید توصیه می شود که به قسمت دوره های خیاطی سایت سیماکده مراجعه نمایید.

سوالات متداول

چرا در استفاده از سوزن‌ باید به نوع آن‌ توجه داشت؟
هر نوع سوزن برای دوخت یک جنس مشخص از پارچه تولید شده است که به شما در بهبود کیفیت دوخت کمک می‌کند.

سوزن‌ تاپستری برای چه دوختی مناسب است؟
این نوع سوزن‌ برای دوخت تور‌های درشت شماره‌دوزی شده مناسب می‌باشد.

از کدام نوع سوزن در دوخت‌های معمولی استفاده می‌شود؟
از سوزن شارپ برای دوخت‌های معمولی استفاده می‌شود که در استفاده از آن باید به شماره سوزن دقت کافی را داشت.